Co naprawdę robi z nami żywność ultraprzetworzona

🥫 Wygoda, która kosztuje zdrowie

Współczesny świat pokochał szybkie jedzenie: otwierasz opakowanie, podgrzewasz, gotowe. Ale za tą wygodą stoi cena, której nie widać od razu.
Coraz więcej badań pokazuje, że ultraprzetworzone produkty (UPF – ultra-processed foods) mogą nie tylko pogarszać nasze samopoczucie, ale też zwiększać ryzyko poważnych chorób.

🍔 Co to właściwie znaczy „ultraprzetworzone” jedzenie?

Według klasyfikacji NOVA (Universidade de São Paulo, 2019), żywność ultraprzetworzona to produkty powstałe z izolatów, frakcji i dodatków przemysłowych, takich jak:

• emulgatory i konserwanty,
• barwniki, aromaty i wzmacniacze smaku,
• regulatory kwasowości, stabilizatory, słodziki.

Nie chodzi więc o to, że coś zostało ugotowane czy upieczone. Chodzi o to, że nie przypomina już jedzenia w sensie biologicznym. Zostało zaprojektowane – by długo leżało na półce i uzależniało smakiem.

🔬 Co ujawnia nauka i podcast Guardiana

W odcinku The Guardian Today in Focus z 9 października 2025 r. profesor Devi Sridhar (Uniwersytet w Edynburgu) mówi wprost:

„W krajach rozwiniętych nawet 60% diety pochodzi dziś z żywności ultraprzetworzonej. I zaczynamy za to płacić zdrowiem.”

1️⃣ Choroby i mikrobiom

Analizy z The BMJ (2023–2024) obejmujące setki tysięcy osób pokazują wyraźne związki między spożyciem UPF a chorobami serca, nowotworami i depresją.
Mechanizm? Dodatki chemiczne i emulgatory zaburzają mikrobiom jelitowy, wywołując przewlekły stan zapalny i osłabienie odporności.

2️⃣ Nadmiar kalorii i brak sytości

W badaniu NIH (Hall et al., Cell Metabolism, 2019) uczestnicy jedzący UPF spożywali średnio o 500 kcal więcej dziennie, mimo że nie czuli większego głodu. To efekt połączenia tłuszczu, cukru i soli – mieszanki idealnej do nadkonsumpcji.

3️⃣ Chemia w opakowaniach

W 2023 r. EFSA drastycznie obniżyła dopuszczalny poziom narażenia na bisfenol A (BPA) – substancję z opakowań żywności – uznając ją za potencjalnie szkodliwą dla hormonów i układu odpornościowego.
To kolejny sygnał, że przemysłowe jedzenie nie jest neutralne.

💔 Nie tylko ciało cierpi od ultraprzetworzonego jedzenia

Badania z Harvard T.H. Chan School of Public Health (2021) i University College London (2023) łączą nadmiar UPF z:

• otyłością i cukrzycą typu 2,
• zaburzeniami nastroju,
• spadkiem odporności.

Organizm, bombardowany syntetycznymi dodatkami, zaczyna działać tak, jakby był w stanie ciągłego alarmu. Efekt? Chroniczne zmęczenie, rozregulowany metabolizm i wrażenie, że „coś jest nie tak”, choć wyniki krwi bywają jeszcze w normie.

🥕 Prosty skład potraw to nie moda, tylko rozsądek

Nie chodzi o to, by unikać wszystkiego z etykietą, ale by świadomie wybierać produkty o krótkim składzie – takie, które zostały wytworzone przez ludzi, a nie przez laboratoria.

Właśnie takie produkty znajdziesz w naszych działach:

• Zupy w słoikach – bez ulepszaczy, gotowe, ale domowe.
• Rzemieślnicze przetwory – przygotowane lokalnie z prawdziwych składników.
• Naturalne pesto i sosy – bez barwników i chemicznych zagęstników
• Soki 100% naturalne - bez konserwantów i sztucznych dodatków.

To nie „produkty premium”, tylko jedzenie takie, jakie powinno być.

🔍 Wnioski

Im bardziej przetworzone jedzenie, tym krótsze życie.
Im prostszy skład, tym więcej energii, zdrowia i spokoju.

Świadome jedzenie to dziś akt samoobrony. Warto wiedzieć, co wrzucamy do koszyka – i do własnego ciała.

📚 Źródła:

The Guardian Today in Focus, „What are ultra-processed foods doing to our bodies?”, 9 X 2025

Monteiro C.A. et al., Public Health Nutrition, 2019 – klasyfikacja NOVA

Hall K.D. et al., Cell Metabolism, 2019 – badanie NIH o nadkonsumpcji UPF

The BMJ, 2023–2024 – analizy asocjacji UPF z chorobami przewlekłymi

EFSA Report, 2023 – bisfenol A (BPA)

Harvard T.H. Chan School of Public Health, 2021 – UPF a otyłość i cukrzyca typu 2

University College London, 2023 – UPF a zdrowie psychiczne